تعریف تراکم استخوان

تراکم استخوان مقدار مواد معدنی موجود در استخوان است، مانند کلسیم و فسفر. هر چه تراکم استخوان بیشتر باشد، استخوان ها قوی تر و احتمال شکستگی آنها کمتر است. تراکم استخوان با دو نوع اندازه گیری می شود. اسکن اشعه ایکس با دوز کم، به نام DEXA. DEXA می تواند تراکم استخوان را در ستون فقرات، لگن و مچ دست اندازه گیری کند. تراکم استخوان با افزایش سن به طور طبیعی کاهش می یابد. زنان بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان هستند. پوکی استخوان یک بیماری است که باعث ضعیف و شکننده شدن استخوان ها می شود. پوکی استخوان می تواند منجر به شکستگی شود، به خصوص در لگن، ستون فقرات و مچ دست.( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز تراکم استخوان در شریعتی )

علل کاهش تراکم استخوان

علل اصلی:

• افزایش سن: با افزایش سن، به طور طبیعی تراکم استخوان کاهش می‌یابد. این امر به دلیل کاهش تولید استخوان جدید و افزایش هورمون‌هایی است که باعث از دست رفتن استخوان می‌شوند.
• جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض خطر پوکی استخوان و کاهش تراکم استخوان هستند. این امر به دلیل هورمون‌های زنانه، به ویژه استروژن، است که در دوران یائسگی به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
• سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارید، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است.
• نژاد: افراد سفیدپوست و آسیایی تبار بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان هستند.

علل ثانویه:

• بیماری‌های خاص: برخی از بیماری‌ها، مانند آرتریت روماتوئید، بیماری‌های گوارشی، و بیماری‌های کلیوی، می‌توانند باعث کاهش تراکم استخوان شوند.
• داروها: برخی از داروها، مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد تشنج، و داروهای تیروئید، می‌توانند باعث از دست رفتن استخوان شوند.
• سبک زندگی: عواملی مانند سیگار کشیدن، مصرف زیاد الکل، عدم فعالیت بدنی، و رژیم غذایی نامناسب می‌توانند خطر پوکی استخوان و کاهش تراکم استخوان را افزایش دهند.

عوامل خطر

علاوه بر عوامل ذکر شده در بالا، تعدادی از عوامل دیگر نیز می‌توانند خطر کاهش تراکم استخوان را افزایش دهند، از جمله:

• یائسگی زودرس: یائسگی زودرس (قبل از 45 سالگی) می‌تواند خطر پوکی استخوان را افزایش دهد.
• بارداری و شیردهی: زنان باردار یا شیرده به کلسیم و ویتامین D بیشتری نیاز دارند. اگر به اندازه کافی از این مواد مغذی دریافت نکنند، ممکن است دچار کاهش تراکم استخوان شوند.
• کمبود وزن: افراد کم وزن بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان هستند.
• عدم تعادل هورمونی: برخی از مشکلات هورمونی، مانند کمبود هورمون پاراتیروئید، می‌توانند باعث کاهش تراکم استخوان شوند.

( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز تراکم استخوان در شریعتی )

حتما این مطلب را هم میپسندید…

علائم کاهش تراکم استخوان

در مراحل اولیه، پوکی استخوان و کاهش تراکم استخوان معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. به همین دلیل، این بیماری به عنوان “بیماری خاموش” شناخته می‌شود.

با پیشرفت بیماری، ممکن است علائمی مانند:

• درد استخوان: درد در کمر، پشت، گردن یا ران.
• کاهش قد: خم شدن ستون فقرات (کیفوز) یا قوز کمر (کیفوز) می‌تواند باعث کوتاه شدن قد شود.
• شکستگی استخوان: شکستگی‌های استخوان، به خصوص در لگن، ستون فقرات و مچ دست، در افراد مبتلا به پوکی استخوان شایع‌تر است.
• دندان‌های ضعیف: شل شدن یا از دست دادن دندان‌ها می‌تواند نشانه‌ای از پوکی استخوان باشد.
• انحنای ستون فقرات: انحنای غیرطبیعی ستون فقرات (اسکولیوز) می‌تواند در افراد مبتلا به پوکی استخوان رخ دهد.

تشخیص کاهش تراکم استخوان

تشخیص کاهش تراکم استخوان به طور معمول با استفاده از آزمایش DEXA (اسکن اشعه ایکس با دوز کم) انجام می‌شود. این آزمایش تراکم استخوان را در ستون فقرات، لگن و مچ دست اندازه گیری می‌کند.

آزمایش DEXA:

• بدون درد و سریع است.
• میزان تابش آن بسیار کم است.
• بهترین روش برای تشخیص پوکی استخوان و تعیین خطر شکستگی است.
• پزشک ممکن است آزمایش DEXA را برای افراد زیر تجویز کند:
• زنان بالای 65 سال
• مردان بالای 70 سال
• افراد با سابقه خانوادگی پوکی استخوان
• افراد مبتلا به بیماری‌هایی که می‌توانند بر تراکم استخوان تاثیر بگذارند
• افراد که داروهایی مصرف می‌کنند که می‌توانند باعث از دست رفتن استخوان شوند

علاوه بر آزمایش DEXA، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را نیز برای بررسی علل احتمالی کاهش تراکم استخوان تجویز کند، از جمله:

• آزمایش خون: برای بررسی سطح ویتامین D، کلسیم، هورمون پاراتیروئید و سایر مواد مغذی
• آزمایش ادرار: برای بررسی سطح کلسیم و سایر مواد مغذی
• عکس برداری با اشعه ایکس: برای بررسی شکستگی‌های استخوان

 

( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز تراکم استخوان در شریعتی )

حتما این مطلب را هم میپسندید…

پیامدهای کاهش تراکم استخوان

کاهش تراکم استخوان می‌تواند منجر به عواقب جدی، از جمله:

• پوکی استخوان: پوکی استخوان یک بیماری است که باعث ضعیف و شکننده شدن استخوان‌ها می‌شود. این امر خطر شکستگی را افزایش می‌دهد، به خصوص در لگن، ستون فقرات و مچ دست.
• شکستگی استخوان: شکستگی استخوان در افراد مبتلا به پوکی استخوان شایع‌تر است. شکستگی‌ها می‌توانند دردناک و ناتوان کننده باشند و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
• کاهش قد: خم شدن ستون فقرات (کیفوز) یا قوز کمر (کیفوز) می‌تواند باعث کوتاه شدن قد شود.
• درد استخوان: درد در کمر، پشت، گردن یا ران.
• دندان‌های ضعیف: شل شدن یا از دست دادن دندان‌ها می‌تواند نشانه‌ای از پوکی استخوان باشد.
• انحنای ستون فقرات: انحنای غیرطبیعی ستون فقرات (اسکولیوز) می‌تواند در افراد مبتلا به پوکی استخوان رخ دهد.

پیشگیری از کاهش تراکم استخوان

راه‌های مختلفی برای پیشگیری از کاهش تراکم استخوان وجود دارد، از جمله:

ورزش:

• ورزش منظم: ورزش به تقویت استخوان ها و عضلات کمک می کند. بهترین نوع ورزش برای پیشگیری از پوکی استخوان، ورزش‌های تحمل وزن هستند، مانند پیاده‌روی، دویدن، رقصیدن و تنیس.

نکات مهم:

• بهترین زمان برای شروع پیشگیری از پوکی استخوان در دوران کودکی و نوجوانی است.
• اگر در معرض خطر پوکی استخوان هستید، با پزشک خود صحبت کنید تا در مورد بهترین راه‌های پیشگیری از این بیماری .
• انجام معاینات منظم تراکم استخوان می‌تواند به شما در تشخیص زودهنگام پوکی استخوان و شروع درمان کمک کند.

علاوه بر موارد ذکر شده، تعدادی از عوامل دیگر نیز می‌توانند بر تراکم استخوان تاثیر بگذارند، از جمله:

• مصرف داروهای خاص: برخی از داروها، مانند داروهای ضد اسید، می‌توانند جذب کلسیم را مختل کرده و بر تراکم استخوان تاثیر بگذارند.
• کمبود ویتامین K: ویتامین K برای سلامت استخوان ها ضروری است. کمبود این ویتامین می‌تواند خطر شکستگی را افزایش دهد.
• عدم دریافت کافی مواد مغذی: کمبود مواد مغذی مانند منیزیم، فسفر و روی نیز می‌تواند بر تراکم استخوان تاثیر بگذارد.

 

( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز تراکم استخوان در شریعتی )

حتما این مطلب را هم میپسندید…

نکات در مراقبت از تراکم استخوان

برای حفظ سلامت استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان، نکات زیر را رعایت کنید:

مصرف کافی کلسیم

• زنان 19 تا 50 ساله روزانه 1000 میلی گرم کلسیم و زنان 51 ساله و بالاتر روزانه 1200 میلی گرم کلسیم نیاز دارند.
• مردان 19 تا 70 ساله روزانه 1000 میلی گرم کلسیم و مردان 71 ساله و بالاتر روزانه 1200 میلی گرم کلسیم نیاز دارند.
• منابع خوب کلسیم عبارتند از: لبنیات، سبزیجات برگ سبز، سویا، بادام و ساردین.

مصرف کافی ویتامین D

• افراد 19 تا 70 ساله روزانه 600 IU ویتامین D و افراد 71 ساله و بالاتر روزانه 800 IU ویتامین D نیاز دارند.
• منابع خوب ویتامین D عبارتند از: نور خورشید، ماهی های چرب، زرده تخم مرغ و قارچ.

مصرف سایر مواد مغذی

سایر مواد مغذی مانند منیزیم، فسفر و روی نیز برای سلامت استخوان ها مهم هستند.

• منابع خوب منیزیم عبارتند از: بادام، اسفناج، و حبوبات.
• منابع خوب فسفر عبارتند از: گوشت، لبنیات، و حبوبات.
• منابع خوب روی عبارتند از: گوشت، حبوبات، و آجیل.

ورزش منظم

• ورزش به تقویت استخوان ها و عضلات کمک می کند.
• بهترین نوع ورزش برای پیشگیری از پوکی استخوان، ورزش‌های تحمل وزن هستند، مانند پیاده‌روی، دویدن، رقصیدن و تنیس.
• حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط ​​یا 75 دقیقه فعالیت بدنی با شدت بالا در هفته توصیه می‌شود.

سبک زندگی

• حفظ وزن سالم
• اضافه وزن یا چاقی می تواند خطر پوکی استخوان را افزایش دهد.
• شاخص توده بدنی (BMI) بین 18.5 تا 24.9 ایده آل است.

 

( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز تراکم استخوان در شریعتی )

حتما این مطلب را هم میپسندید…

عدم مصرف سیگار

• سیگار کشیدن می تواند به سلامت استخوان ها آسیب برساند.

مصرف محدود الکل

• مصرف زیاد الکل می تواند به سلامت استخوان ها آسیب برساند.
• زنان نباید بیش از یک نوشیدنی در روز و مردان نباید بیش از دو نوشیدنی در روز مصرف کنند.

مراقبت‌های پزشکی

انجام معاینات منظم تراکم استخوان

• معاینات تراکم استخوان می تواند به تشخیص زودهنگام پوکی استخوان کمک کند.
• زنان 65 ساله و بالاتر و مردان 70 ساله و بالاتر باید هر دو سال یکبار معاینه تراکم استخوان انجام دهند.
• افراد با سابقه خانوادگی پوکی استخوان یا سایر عوامل خطر پوکی استخوان ممکن است نیاز به معاینات مکرر تراکم استخوان داشته باشند.

مصرف مکمل‌های کلسیم و ویتامین D

• در صورت عدم دریافت کافی کلسیم و ویتامین D از طریق رژیم غذایی، ممکن است پزشک مصرف مکمل‌ها را تجویز کند.

مصرف داروها

• در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی برای کمک به حفظ تراکم استخوان تجویز کند.

 

( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز تراکم استخوان در شریعتی )

حتما این مطلب را هم میپسندید…

نکات مهم دیگر

• زمین خوردن می تواند منجر به شکستگی استخوان شود.
• برای جلوگیری از زمین خوردن، فرش‌ها را جمع کنید، از نرده‌ها استفاده کنید و نور کافی در خانه خود داشته باشید.
• محیط خانه خود را ایمن کنید.
• برای جلوگیری از زمین خوردن، فرش‌ها را جمع کنید، از نرده‌ها استفاده کنید و نور کافی در خانه خود داشته باشید.
• در صورت داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان، با پزشک خود صحبت کنید.

 

( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز تراکم استخوان در شریعتی )

حتما این مطلب را هم میپسندید…