پوکی استخوان چیست ؟
پوکی استخوان، بیماری‌ای است که باعث ضعیف و شکننده شدن استخوان‌ها می‌شود. این امر خطر شکستگی استخوان، به خصوص در لگن، ستون فقرات و مچ دست را افزایش می‌دهد. پوکی استخوان اغلب بدون علامت است و تا زمانی که استخوانی شکسته نشود، ممکن است متوجه آن نشوید.( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز درمان پوکی استخوان در شمال تهران )
علل پوکی استخوان
- کاهش تراکم استخوان: با افزایش سن، تراکم استخوان ما به طور طبیعی کاهش می‌یابد. زنان بعد از یائسگی به دلیل کاهش سطح استروژن، استخوان بیشتری را از دست می‌دهند.
- برخی شرایط پزشکی: برخی شرایط پزشکی، مانند آرتریت روماتوئید، بیماری سلیاک و بیماری کلیوی، می‌توانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند.
- داروها: مصرف طولانی مدت برخی داروها، مانند کورتیکواستروئیدها، می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد.
- سبک زندگی: سیگار کشیدن، مصرف زیاد الکل، عدم فعالیت بدنی و رژیم غذایی کم کلسیم و ویتامین D همگی می‌توانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند.
تشخیص پوکی استخوان
پوکی استخوان، بیماری خاموشی است که به مرور زمان، استخوان‌ها را ضعیف و شکننده می‌کند. در مراحل اولیه، این بیماری هیچ علامتی ندارد، به همین دلیل به آن بیماری خاموش می‌گویند.
تشخیص پوکی استخوان شامل مراحل زیر می‌شود:
- معاینه فیزیکی: پزشک با معاینه فیزیکی، می‌تواند علائمی مانند خمیدگی پشت، قد کوتاه شدن و درد استخوان‌ها را بررسی کند.
- آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند به پزشک در تشخیص کمبود ویتامین D و سایر عوامل خطر پوکی استخوان کمک کند.
- سنجش تراکم استخوان (DEXA): این آزمایش، رایج‌ترین روش برای تشخیص پوکی استخوان است. در این آزمایش، از اشعه ایکس با مقادیر بسیار کمی انرژی تابشی برای تعیین میزان محکم بودن استخوان‌های ستون فقرات، لگن یا مچ دست استفاده می‌شود.
( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز درمان پوکی استخوان در شمال تهران )
بازه سنی معمول
پوکی استخوان بیشتر در افراد بالای 65 سال رخ می‌دهد. با این حال، زنان ممکن است در سنین پایین‌تر، پس از یائسگی، به آن مبتلا شوند. مردان نیز می‌توانند به پوکی استخوان مبتلا شوند، اما این بیماری در آنها کمتر شایع است.
آیا پوکی استخوان می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد؟
بله، پوکی استخوان می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما با افزایش سن، خطر ابتلا به آن بیشتر می‌شود.
- کاهش سطح هورمون تستوسترون: کاهش سطح هورمون تستوسترون در مردان نیز می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد.
- مصرف برخی داروها: مصرف برخی داروها مانند کورتون‌ها، داروهای ضد تشنج و داروهای ضد اسید معده می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد.
- بیماری‌های خاص: برخی بیماری‌ها مانند آرتریت روماتوئید، بیماری‌های تیروئید و بیماری‌های گوارشی می‌توانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد.
- سبک زندگی: کمبود ویتامین D، کمبود کلسیم، عدم فعالیت بدنی و مصرف زیاد سیگار و الکل می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد.
( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز درمان پوکی استخوان در شمال تهران )
مراقبت‌های مهم
- آزمایش تراکم استخوان: اگر در معرض خطر پوکی استخوان هستید، پزشک ممکن است آزمایش تراکم استخوان را برای شما تجویز کند. این آزمایش میزان تراکم استخوان شما را اندازه‌گیری می‌کند و به پزشک در تشخیص پوکی استخوان یا پیش‌بینی خطر ابتلا به آن کمک می‌کند.
- داروها: داروهای مختلفی برای درمان پوکی استخوان وجود دارد. این داروها می‌توانند به تقویت استخوان‌ها و کاهش خطر شکستگی کمک کنند.
- تغییرات در سبک زندگی: تغییراتی در سبک زندگی، مانند ورزش منظم، مصرف رژیم غذایی سالم و عدم سیگار کشیدن، می‌تواند به حفظ سلامت استخوان‌ها و کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان کمک کند.
تغذیه مناسب
- کلسیم: کلسیم ماده مغذی ضروری برای سلامت استخوان‌ها است. منابع خوب کلسیم عبارتند از: شیر، ماست، پنیر، سبزیجات برگ سبز، ماهی کنسروی با استخوان و غذاهای غنی شده با کلسیم.
- ویتامین D: ویتامین D به بدن شما کمک می‌کند تا کلسیم را جذب کند. منابع خوب ویتامین D عبارتند از: نور خورشید، ماهی های چرب، مانند ماهی قزل آلا و تن، تخم مرغ و غذاهای غنی شده با ویتامین D.
- پروتئین: پروتئین برای سلامت استخوان‌ها نیز مهم است. منابع خوب پروتئین عبارتند از: گوشت، مرغ، ماهی، حبوبات، آجیل و دانه‌ها.
( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز درمان پوکی استخوان در شمال تهران )
علائم پوکی استخوان
- درد استخوان
- کاهش قد
- خمیدگی پشت
- شکستگی‌های ناگهانی استخوان‌ها
پیشگیری از پوکی استخوان
- کلسیم و ویتامین D کافی دریافت کنید.
- ورزش منظم انجام دهید.
- از سیگار کشیدن خودداری کنید.
- مصرف الکل را محدود کنید.
اگر در معرض خطر پوکی استخوان هستید با پزشک خود در مورد داروهای پیشگیرانه صحبت کنید.
پوکی استخوان یک بیماری جدی است، اما با اقدامات پیشگیرانه و درمان مناسب، می‌توانید خطر ابتلا به آن و شکستگی استخوان را کاهش دهید.
( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز درمان پوکی استخوان در شمال تهران )
آیا پوکی استخوان قابل درمان است؟
پوکی استخوان به طور کامل قابل درمان نیست، اما می‌توان آن را کنترل کرد و از عوارض آن جلوگیری کرد.
نتیجه گیری
پوکی استخوان بیماری‌ای است که باعث ضعیف و شکننده شدن استخوان‌ها می‌شود و خطر شکستگی، به خصوص در لگن، ستون فقرات و مچ دست را افزایش می‌دهد. این بیماری اغلب بدون علامت است و تا زمانی که استخوانی شکسته نشود، ممکن است متوجه آن نشوید. پوکی استخوان یک بیماری جدی است، اما با اقدامات پیشگیرانه و درمان مناسب، می‌توانید خطر ابتلا به آن و شکستگی استخوان را به طور قابل توجهی کاهش دهید. با حفظ یک سبک زندگی سالم و پیروی از این نکات، می‌توانید استخوان‌های قوی و سالمی را تا سنین بالا حفظ کنید.
( دکتر فاطمه منتظر لطف الهی متخصص ارتوپدی, مرکز درمان پوکی استخوان در شمال تهران )